Τι είναι η ανεστραμμένη τάξη (flipped classroom)
Η ανεστραμμένη τάξη είναι ένα μοντέλο μάθησης στο οποίο οι φοιτητές μαθαίνουν το θεωρητικό μέρος του μαθήματος εκτός τάξης (είτε παρακολουθώντας βιντεοδιαλέξεις είτε μελετώντας ασύγχρονα ένα συγκεκριμένο περιεχόμενο) και στη συνέχεια συνεργάζονται με τον διδάσκοντα και τους υπόλοιπους φοιτητές τους στην τάξη για να εφαρμόσουν τις γνώσεις που έχουν αποκτήσει και να απαντήσουν σε ερωτήσεις και ασκήσεις.
Η ανεστραμμένη τάξη έχει πολλά πλεονεκτήματα, όπως:
- Ενθάρρυνση της ενεργητικής μάθησης, καθώς οι φοιτητές είναι πιο πιθανό να συμμετέχουν ενεργά στη μαθησιακή διαδικασία όταν μπορούν να μάθουν το θεωρητικό μέρος του μαθήματος εκτός τάξης και στη συνέχεια να εστιάσουν στην εφαρμογή των γνώσεων τους μέσα στην τάξη.
- Αυξημένη προσβασιμότητα, καθώς η ανεστραμμένη τάξη δίνει τη δυνατότητα ακόμη και για εξ αποστάσεως εκπαίδευση, βοηθώντας τους φοιτητές που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές να έχουν πρόσβαση.
- Αυξημένη αποτελεσματικότητα της αξιολόγησης, δεδομένου ότι η ανεστραμμένη τάξη βοηθάει τους διδάσκοντες να αξιολογήσουν πιο αποτελεσματικά τη μάθηση των φοιτητών, καθώς μπορούν να παρακολουθούν την πρόοδό τους κατά τη διάρκεια των μαθημάτων και όχι μόνο μετά το πέρας αυτών.
Ωστόσο, η ανεστραμμένη τάξη έχει και ορισμένα μειονεκτήματα, όπως:
- Οι απαραίτητοι πόροι για την ομαλή διεξαγωγή της διαδικασίας μπορεί να είναι αυξημένοι, καθώς η παραγωγή περιεχομένου απαιτεί χρόνο και μπορεί να καταστεί δαπανηρή.
- Η διαφοροποίηση της διδασκαλίας, καθώς ως διδακτική προσέγγιση η ανεστραμμένη τάξη μπορεί να είναι πιο δύσκολο να εφαρμοστεί σε κάποια μαθήματα.
Πώς εφαρμόζεται η ανεστραμμένη τάξη
Τα βήματα
Η ανεστραμμένη τάξη μπορεί να εφαρμοστεί σε διαφορετικούς κλάδους και επίπεδα εκπαίδευσης, ενώ συνοπτικά ως διαδικασία περιλαμβάνει τα εξής βήματα:
- Ο καθηγητής προετοιμάζει περιεχόμενο που καλύπτει το θεωρητικό μέρος του μαθήματος.
- Οι φοιτητές μελετούν / παρακολουθούν το εν λόγω περιεχόμενο εκτός τάξης μέσω διαφόρων εκπαιδευτικών πλατφορμών που χρησιμοποιούνται από το εκάστοτε ίδρυμα.
- Στη συνέχεια, οι φοιτητές συμμετέχουν σε δραστηριότητες στην τάξη, όπως εργαστήρια, συζητήσεις και ασκήσεις, για να εφαρμόσουν τις γνώσεις που έχουν αποκτήσει.
Τεχνολογίες
Οι διδάσκοντες μπορούν να χρησιμοποιήσουν διάφορες τεχνολογίες για να υποστηρίξουν την εφαρμογή της ανεστραμμένης τάξης, όπως:
- Τεχνολογίες επικοινωνίας και συνεργασίας, μέσα από τις οποίες δίνεται αρωγή στους φοιτητές προκειμένου να συνεργάζονται μεταξύ τους, ανεξάρτητα από την τοποθεσία που βρίσκονται.
- Τεχνολογίες μάθησης, διαμέσου των οποίων οι φοιτητές έχουν την ευκαιρία να κατανοήσουν δύσκολες έννοιες (τα εικονικά εργαστήρια μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αναπαράσταση πραγματικών καταστάσεων ή φαινομένων και οι προσομοιώσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία ρεαλιστικών εμπειριών μάθησης).
- Τεχνολογίες αξιολόγησης, για μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση στην παρακολούθηση της προόδου των φοιτητών.
Ενδεικτικά εργαλεία της ανεστραμμένης τάξης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση
- Η πολυτροπική παρουσίαση του περιεχομένου, η οποία συντελεί στην παράδοση του θεωρητικού μέρους του μαθήματος εκτός τάξης.
- Τα εικονικά εργαστήρια μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διεξαγωγή των εργαστηριακών ασκήσεων και για την παροχή εξατομικευμένης καθοδήγησης των φοιτητών.
- Οι προσομοιώσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία ρεαλιστικών εμπειριών μάθησης.
Η επιλογή των κατάλληλων εργαλείων για την εφαρμογή της ανεστραμμένης τάξης εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως το αντικείμενο και το περιεχόμενο του μαθήματος, το επίπεδο των φοιτητών και τους ίδιους τους διδάσκοντες.
Συμπερασματικά, η ανεστραμμένη τάξη είναι ένα μοντέλο μάθησης που προσφέρει κατά την εφαρμογή της πολλά πλεονεκτήματα, ωστόσο η υλοποίησή της απαιτεί προσεκτικό σχεδιασμό και προετοιμασία από τους διδάσκοντες. Στην ακαδημαϊκή κοινότητα ειδικά στο εξωτερικό έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές έρευνες οι οποίες που έχουν διερευνήσει την αποτελεσματικότητα της μεθόδου αυτής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών είναι ενθαρρυντικά. Οι περισσότερες έρευνες δείχνουν ότι η ανεστραμμένη τάξη μπορεί να οδηγήσει σε βελτίωση της μάθησης των φοιτητών και σε αύξηση της ενεργητικής συμμετοχής τους στην εκπαιδευτική διαδικασία και ακαδημαϊκή τους πορεία.
Χρήσιμη βιβλιογραφία για την ανεστραμμένη τάξη στην τριτοβάθμια εκπαίδευση